Trẻ sơ sinh hay giật mình khi ngủ khiến trẻ không ngon giấc, quấy khóc, có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ. Vì sao bé ngủ hay giật mình? Trẻ ngủ hay giật mình có bình thường không? Cùng Huggies và chuyên gia Nguyễn Phước Mỹ Linh giải đáp tại sao trẻ hay giật mình khi ngủ và các cách chữa giật mình cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trong bài viết dưới đây mẹ nhé!

>> Tham khảo: 

• Trẻ khóc đêm: Khi nào là bất thường và 6 mẹo hay mẹ nên biết
• Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào?

Nguyên nhân trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình khóc thét, quơ tay chân

Nguyên nhân sinh lý, môi trường

Những tháng đầu khi vừa chào đời, trẻ sơ sinh thường có nhu cầu ngủ nhiều để phát triển, lượng thời gian ngủ này sẽ giảm dần khi trẻ dần lớn lên. Mặc dù mẹ đã tạo điều kiện để bé ngủ ngon giấc nhưng chất lượng giấc ngủ vẫn bị ảnh hưởng vì trẻ hay bị giật mình. Tại sao trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình? Mẹ có thể tham khảo những yếu tố sau:

• Phản xạ tự nhiên: Khi được sinh ra, bé đã chuyển từ môi trường tử cung của mẹ sang môi trường bên ngoài dẫn đến việc phát triển một số phản xạ tự nhiên để giúp bé tránh khỏi nguy hiểm.
• Tâm lý không ổn định: Khi bé có cảm giác lo sợ, bất an, không thoải mái thường sẽ gặp ác mộng khiến bé bị giật mình tỉnh giấc.
• Tiếng ồn lớn: Trẻ sơ sinh rất nhạy cảm với tiếng động, đặc biệt là những tiếng ồn lớn sẽ khiến bé bị giật mình, khó chịu và khóc lớn. Đây cũng là câu trả lời cho thắc mắc “Tại sao trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình khóc thét?” được nhiều ba mẹ tìm hỏi.

>> Tham khảo: Trẻ sơ sinh 3 ngày không ị có sao không?

Nguyên nhân bệnh lý

Trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bé đang mắc phải một bệnh lý nào đó:

• Trào ngược dạ dày: Triệu chứng thường gặp khi trẻ bị giật mình khi ngủ.
• Thiếu canxi: Trẻ sơ sinh thiếu canxi thường bị còi xương, hay giật mình khi ngủ đi kèm với triệu chứng chậm mọc răng, hay đổ mồ hôi,…
• Bé có khả năng bị viêm tai giữa, viêm họng, giun sán,…
• Mắc một số bệnh như bệnh tim, suy nhược cơ thể, thiếu máu,… cũng khiến bé dễ bị hoảng hốt khi ngủ.

>> Tham khảo: Sốt phát ban ở trẻ em

Nguyên nhân liên quan đến phản xạ Moro

Tất cả trẻ sơ sinh được sinh ra với một số phản xạ bình thường của trẻ nhỏ, trong đó phản xạ giật mình hay còn gọi phản xạ Moro là một trong những phản xạ bình thường đó.

>> Tham khảo: Trẻ sơ sinh ngủ nhiều không chịu bú có đáng lo không?

Tại sao trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình? (Nguồn: Sưu tầm)

Những điều cần biết về phản xạ Moro

Phản xạ Moro là gì?

Khi trẻ sơ sinh bị một kích thích bất kỳ như tiếng ồn hoặc ánh sáng chói, trẻ sẽ phản ứng lại bằng cách đột ngột duỗi tay và chân ra khỏi cơ thể và sang một bên và sau đó kéo chúng lại với nhau như thể một cái ôm. Mẹ có thể thấy phản xạ giật mình của trẻ khi mẹ nghiêng người để đặt con xuống giường, có thể khiến bé có cảm giác như bị ngã. Nó có thể đánh thức bé ngay cả khi chúng đang ngủ ngon.

Phản xạ Moro của trẻ sơ sinh có hai giai đoạn phản ứng:

• Giai đoạn 1: Trẻ có cảm giác như bị rơi tự do, trẻ sẽ phản ứng bằng cách nâng và duỗi tay chân ra, thậm chí bé có thể thở gấp, thở nhanh.
• Giai đoạn 2: Trẻ co tay và chân lại gần cơ thể thành tư thế bào thai, cảm giác như ôm mẹ vào lòng.

Phản xạ Moro là phản xạ bình thường, thậm chí phản xạ Moro thực sự tốt cho sức khỏe, vì nó cho thấy hệ thần kinh của bé đang phát triển đúng cách. Một trẻ sơ sinh nếu không có phản xạ Moro mới là dấu hiệu bệnh lý. Tuy nhiên, phản xạ này có thể làm phiền bé trong thời gian ngủ , vì nó có thể đánh thức con giữa giấc ngủ ngon. Nếu bị thức giấc liên tục và trẻ sơ sinh không chịu ngủ lại thì sẽ ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.

>> Tham khảo: Thời gian ngủ của trẻ sơ sinh bao nhiêu giờ mỗi ngày là đủ?

>> Mẹ có thể tham khảo thêm cách thay tã cho bé nơi công cộng:

Tại sao phản xạ Moro xảy ra?

Phản xạ Moro xuất hiện vốn để bảo vệ trẻ sơ sinh trong những giai đoạn phát triển ban đầu. Giai đoạn đầu của phản ứng giúp em bé phản ứng với những kích thích khó chịu. Ở giai đoạn thứ hai, bé sẽ bám vào bất cứ thứ gì ở gần, trong nhiều trường hợp là mẹ, như một cách để bảo vệ mình khỏi bị ngã. Hai phản ứng này theo bản năng bảo vệ đứa trẻ khỏi bất kỳ mối nguy hiểm nào liên quan đến các kích thích trong môi trường.

Kích hoạt phản xạ Moro

Phản xạ Moro được kích hoạt bởi bất kỳ thay đổi đột ngột nào gây kích thích các giác quan của trẻ. Có rất nhiều tác nhân, nhưng những tác nhân phổ biến là:

• Tiếng ồn lớn.
• Cú va chạm đột ngột.
• Cường độ ánh sáng thay đổi đột ngột.
• Bất kỳ thay đổi nào khiến em bé mất thăng bằng chẳng hạn như tăng hoặc giảm độ cao (khi được đặt vào cũi, được đưa ra khỏi bồn tắm…).
• Sự thay đổi hướng của cơ thể em bé.

>> Tham khảo: Trẻ sơ sinh ngủ ít có đáng lo không và bố mẹ cần làm gì?

Các kích hoạt này có thể rất nhỏ nên mẹ sẽ không nhận thấy chúng. Tuy nhiên, đối với trẻ sơ sinh từ trước đến nay đã quen với việc sống trong bụng mẹ êm đềm thì những thay đổi dù là nhỏ nhất cũng có thể gợi lên phản xạ giật mình này.

Phản xạ Moro tồn tại trong bao lâu?

Phản xạ Moro bắt đầu từ khi trẻ mới sinh và kết thúc khi trẻ được 4 – 6 tháng. Trong khoảng thời gian đó, mẹ có thể thử áp cụng các cách dỗ trẻ ngủ ngon. Phản xạ sẽ mất dần khi trẻ bắt đầu cứng cáp và có vận động tốt lên. Điển hình là vào tuần thứ 6, cơ cổ của bé trở nên mạnh hơn và khả năng giữ thăng bằng và tự hỗ trợ của bé bắt đầu cải thiện. Đây là bước khởi đầu của quá trình cải thiện phản xạ Moro.

>> Tham khảo: Trẻ mấy tháng biết đi?

Phản xạ Moro hiện diện vốn để bảo vệ trẻ sơ sinh trong những giai đoạn phát triển ban đầu (Nguồn: Sưu tầm)

Hậu quả khi trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc, hay giật mình là gì?

Phản xạ giật mình vốn bảo vệ trẻ sơ sinh, nhưng nếu phản xạ này xuất hiện liên tục, trẻ thức giấc khi ngủ và quấy khóc giữa đêm xảy ra thường xuyên sẽ gây ra khá nhiều hệ lụy như:

Chậm tăng cân

Giấc ngủ sâu có vai trò rất quan trọng đối với quá trình phục hồi sức khỏe và phát triển toàn diện của trẻ nhỏ. Nhưng mẹ nên lưu ý là giấc ngủ sâu hoàn toàn khác với trẻ sơ sinh ngủ nhiều. Khi trẻ ngủ say sẽ kích thích tuyến yên tiết hormone tăng trưởng cao gấp 4 – 5 lần so với bình thường, giúp trẻ tăng cân và phát triển chiều cao tốt hơn. Nếu trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình, quấy khóc nhiều thì chất lượng giấc ngủ sẽ không đảm bảo, ảnh hưởng tới sự phát triển thể chất của trẻ.

Giảm khả năng nhận thức

Bộ não của trẻ sơ sinh rất dễ bị tổn thương. Trong năm đầu đời, não bộ trẻ chưa thực sự hoàn thiện và dễ bị ảnh hưởng bởi các kích thích. Những trẻ sơ sinh hay giật mình khi ngủ và khóc thét giữa đêm thường có khả năng học hỏi và xử lý tình huống kém hơn so với những bé ngủ ngon trong những tháng đầu đời. Không chỉ vậy, hiện tượng hay giật mình khi ngủ ở trẻ còn là nguyên nhân gây ra hậu quả như suy giảm sản xuất hormone tăng trưởng, ức chế hệ thống miễn dịch và tiêu hóa (trẻ dễ bị ốm và mắc các bệnh nhiễm trùng; ngưng thở, cao huyết áp…)

Tăng nguy cơ đột tử ở trẻ nhỏ

Hiện tượng trẻ hay giật mình khi ngủ, khóc liên tục, không dỗ được dễ gây ức chế hô hấp, ngừng thở và nguy cơ đột tử tăng cao.

Trẻ dễ bị đói lả, giảm sữa mẹ

Nhiều trẻ hay bị giật mình và quấy khóc giữa đêm nhưng khi được mẹ cho bú lại không chịu bú. Điều này là do trẻ ngủ không ngon giấc, giảm sản xuất hormone tăng trưởng điều hòa cảm giác thèm ăn, dẫn đến tình trạng giảm phản xạ bú. Và hậu quả là sữa mẹ bị giảm đi, về lâu dài mẹ có thể mất sữa.

>> Tham khảo: 

• Cách chăm sóc trẻ sơ sinh 0 – 6 tháng
• Bổ sung vitamin A cho trẻ như thế nào là đủ?

Trẻ sơ sinh ngủ hay bị giật mình có nguy hiểm không (Nguồn: Sưu tầm)

Làm gì để cải thiện tình trạng trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình?

Nếu những thay đổi nhỏ trong môi trường đều có thể kích hoạt phản xạ Moro của trẻ, mẹ có thể làm gì để giúp con mình? Tham khảo các cách thức hay mẹo chữa giật mình cho trẻ sơ sinh như sao mẹ nhé.

Không gian ngủ yên tĩnh

Khi trẻ ngủ cần để trẻ trong phòng yên tĩnh, ánh sáng dịu, nhiệt độ phòng phù hợp, môi trường phòng ngủ không  mùi lạ, ẩm mốc, thuốc lá sẽ kích thích làm trẻ khó ngủ.

Tập cách giữ trẻ đúng cách khi đặt xuống

Giữ trẻ gần càng lâu càng tốt khi mẹ đặt chúng xuống. Chỉ nhẹ nhàng thả trẻ ra sau khi lưng bé đã chạm vào nệm. Sự hỗ trợ này phải đủ để ngăn con có cảm giác bị ngã. Sau khi chào đời, bé sẽ làm quen với thế giới bên ngoài rất khác so với không gian chật hẹp bên trong bụng mẹ. Vì vậy, khi phản xạ Moro xảy ra, hãy ôm trẻ vào lòng, co tay và chân trẻ lại như tư thế trong bụng mẹ và giữ như vậy cho đến khi trẻ bình tĩnh lại.

Quấn khăn cho bé

Quấn khăn nhằm hạn chế chuyển động của em bé và giúp tay chân trẻ co lại giống tư thế trong bụng mẹ, có thể giúp xoa dịu trẻ sơ sinh. Đây là lý do tại sao quấn khăn được thực hành trên khắp thế giới như một cách phổ biến để làm dịu và tạo cảm giác an toàn cho trẻ sơ sinh.

>> Tham khảo: Quấn khăn cho trẻ sơ sinh đúng cách

Quấn khăn khi ngủ giúp trẻ có cảm giác an toàn (Nguồn: Sưu tầm)

Tập vận động

Phản xạ giật mình của bé sẽ bắt đầu biến mất khi bé lớn lên. Khi con mẹ được 3 đến 6 tháng tuổi, có thể chúng sẽ không biểu hiện phản xạ Moro nữa. Trẻ sẽ kiểm soát được các chuyển động của mình và phản xạ giật mình sẽ ít hơn. Mẹ có thể giúp bé tiến bộ bằng cách dành thời gian vận động mỗi ngày và cho bé không gian để duỗi tay và chân. Điều này sẽ giúp trẻ săn chắc và tăng cường cơ bắp. Ngay cả những trẻ sơ sinh cũng nên có cơ hội di chuyển, kể cả cái đầu nhỏ của bé. Chỉ cần chú ý nâng đỡ đầu và cổ của bé khi mẹ bế.

>> Tham khảo: 10 bài nhạc cho trẻ sơ sinh 1 – 3 tháng ngủ ngon, thông minh

Tã cao cấp Huggies Platinum Naturemade với khả năng duy trì khô thoáng cho da bé lên đến 12 tiếng (Nguồn: Huggies)

Tạo thói quen đi ngủ đúng thời gian biểu

Mẹ nên thiết kế một thời gian biểu sắp xếp một ngày sinh hoạt cụ thể và tập cho bé làm quen với các mốc thời gian này. Khi bé dần hình thành thói quen thì việc chăm sóc bé sẽ diễn ra dễ dàng hơn, mẹ sẽ không cần lo lắng bé không ngủ đủ giấc hay uống không đủ sữa nữa.

Hạn chế ru bé ngủ trên tay

Nhiều bé đang ngủ thì bị giật mình vì được mẹ đặt xuống nôi hoặc bé quen ngủ trong tay mẹ nên không thể ngủ ở nôi như những bé khác. Điều này đồng nghĩa với việc mẹ phải giữ bé bên người cả ngày để bé không quấy khóc. Để tránh tình trạng này, mẹ hãy giữ bé ngủ ở trong nôi riêng của bé nhé.

Mẹo dân gian trị giật mình khi ngủ cho trẻ sơ sinh

Một số mẹo dân gian giúp mẹ tránh tình trạng trẻ sơ sinh ngủ hay bị giật mình:

• Treo tỏi ở đầu giường.
• Treo cành dâu trong phòng.
• Sử dụng mùi từ vỏ cam, quýt, bưởi.
• Xông hơi phòng bằng tinh dầu.

>> Tham khảo: Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột bao lâu thì khỏi?

Cách quấn khăn đúng để tránh trẻ sơ sinh ngủ bị giật mình

Quấn khăn cho bé sẽ giảm thiểu tình trạng trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình, mẹ có thể tham khảo quy trình thực hiện đúng cách gồm các bước sau:

• Bước 1: Sử dụng một tấm chăn mỏng và lớn. Trải chăn ra một mặt phẳng.
• Bước 2: Gấp nhẹ một góc. Nhẹ nhàng đặt trẻ lên chăn, đầu ở mép của góc gấp.
• Bước 3: Đưa một góc của chăn lên khắp cơ thể bé và nhét vừa khít bên dưới chúng.
• Bước 4: Gấp mảnh chăn dưới cùng lên, chừa chỗ cho chân và tay của bé cử động.
• Bước 5: Đưa góc cuối cùng của chăn lên khắp cơ thể bé và nhét vào bên dưới chúng. Điều này sẽ chỉ để hở đầu và cổ của chúng.

>> Tham khảo: Trả lời của chuyên gia về chăm sóc giấc ngủ cho trẻ

Mẹ lưu ý là trẻ sơ sinh được quấn khăn cần nằm ngửa khi ngủ. Kiểm tra trẻ thường xuyên để đảm bảo trẻ không quá nóng.

Mẹ lưu ý là trẻ sơ sinh được quấn khăn cần nằm ngửa khi ngủ (Nguồn: Sưu tầm)

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Mẹ sẽ đưa trẻ đến khám bác sĩ trong các tình huống sau:

• Không có phản xạ giật mình: Sự vắng mặt của phản xạ Moro, ở một bên hoặc cả hai bên, có thể báo hiệu các bất thường trong hệ thần kinh của em bé.  Nếu thiếu phản xạ Moro ở một bên cơ thể của bé, đó có thể là hậu quả của việc gãy vai hoặc chấn thương dây thần kinh. Nếu phản xạ bị thiếu ở cả hai bên, nó có thể gợi ý tổn thương não hoặc tủy sống.
• Trẻ giật mình quá mức, sau khi đã thực hiện các biện pháp kể trên, đó có thể là biểu hiện của các bệnh lý.
• Trào ngược dạ dày thực quản: là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ hay giật mình khó ngủ
• Thiếu canxi: Dẫn tới còi xương, bé hay rướn người và giật mình khi ngủ. Trong trường hợp này, trẻ có thêm một số biểu hiện khác như chậm mọc răng, hay ra mồ hôi trộm.
• Trẻ bị ốm: Trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình có thể là do biểu hiện của một số bệnh như viêm tai giữa, viêm họng, giun sán,…
• Mắc một số bệnh lý: Trẻ bị bệnh tim, cơ thể suy nhược, thiếu máu kéo dài,… dễ bị giật mình khi ngủ
• Hệ thần kinh trung ương bị tổn thương: Các vấn đề về thần kinh như dây thần kinh của bé bị tổn thương hoặc rối loạn thần kinh bẩm sinh có thể gây ra triệu chứng trẻ sơ sinh hay giật mình khi ngủ.

>> Tham khảo: Bảng chiều cao cân nặng của trẻ sơ sinh

Mẹ hãy đưa bé đến bệnh viện ngay khi bắt gặp những triệu chứng sau (Nguồn: Sưu tầm)

Một số thắc mắc về tình trạng trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình

Bé ngủ hay giật mình là thiếu chất gì?

Trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình được xem là dấu hiệu cảnh báo mẹ là bé đang bị thiếu chất. Vậy bé ngủ hay giật mình là thiếu chất gì? Khả năng cao bé đang thiếu một số chất là vitamin D, protein, canxi.

Tại sao trẻ sơ sinh ngủ hay rặn è è?

Nếu mẹ bắt gặp em bé mới sinh hay vặn người khi ngủ và rặn è è thì cũng không cần lo lắng vì bé chỉ chưa quen với môi trường bên ngoài sau khi được sinh ra từ tử cung của mẹ mà thôi.