Bài viết nhận được sự cố vấn y khoa từ Bác sĩ Nguyễn Phước Mỹ Linh, chuyên ngành Nội nhi, Khám chữa bệnh trẻ em, bệnh viện Nhi Đồng 1, TP.HCM.

Tình trạng trẻ sơ sinh hay vặn mình, gồng mình là một hiện tượng sinh lý bình thường trong giai đoạn 5 – 6 tuần tuổi. Tuy nhiên, khi trẻ vặn mình kèm theo các biểu hiện gồng mình, khó ngủ, quấy khóc, nôn ói, đổ mồ hôi, giật mình… thường xuyên thì ba mẹ nên lưu ý. Bởi vì đây có thể là dấu hiệu bệnh lý liên quan đến sức khỏe của bé. Để tìm hiểu chi tiết hơn về vấn đề này, cùng Huggies tham khảo bài viết dưới đây.

>>Xem thêm: 

Hướng dẫn rửa mũi cho trẻ sơ sinh, hút mũi đúng cách

Các mũi tiêm phòng cho bé theo tháng mà mẹ cần biết

Hiện tượng trẻ sơ sinh hay vặn mình

Trong giai đoạn đầu đời, hầu hết trẻ sơ sinh đều có biểu hiện gồng người, vặn mình diễn ra trong một vài phút, hiện tượng này sẽ chấm dứt khi trẻ được 3 – 4 tháng tuổi. Biểu hiện trẻ sơ sinh vặn mình khi ngủ chia thành 2 trường hợp: Vặn mình là hiểu hiện sinh lý và vặn mình biểu hiện do bệnh lý. Vì thế, khi trẻ vặn mình, gồng mình, ba mẹ cần chú ý để xem hiện tượng vặn mình đó là dấu hiệu của biểu hiện sinh lý bình thường hay của các bệnh lý khác.

>>Xem thêm: Cách pha sữa cho trẻ sơ sinh đúng và chính xác nhất

Trẻ sơ sinh vặn mình trong lúc ngủ (Nguồn: Sưu Tầm)

Nguyên nhân trẻ sơ sinh hay vặn mình, gồng mình

Hầu hết tất cả các trẻ từ sau khi sinh đến khi được vài tuần tuổi đều có biểu hiện vặn mình không ít thì nhiều. Vì sao trẻ sơ sinh hay vặn mình, gồng mình? Trẻ sơ sinh hay vặn mình vì lúc này trẻ chưa quen với cuộc sống hoàn toàn mới bên ngoài tử cung của mẹ. Khi bé ra đời, các tế bào thần kinh chưa biệt hoá, vỏ não và thể vân chưa phát triển nên hoạt động dưới vỏ chiếm ưu thế. Trẻ sẽ có biểu hiện múa vờn, vận động tay chân thường xuyên, phản ứng của vỏ não có xu hướng lan tỏa khi bị kích thích.

>>Xem thêm: Rốn trẻ sơ sinh: Bệnh lý về rốn, chăm sóc, vệ sinh rốn rụng nhanh

Tã cao cấp Huggies Platinum Naturemade với khả năng duy trì khô thoáng cho da bé lên đến 12 tiếng (Nguồn: Huggies)

Biểu hiện sinh lý bình thường khi trẻ sơ sinh hay vặn mình

• Do môi trường ngủ: Những tác động từ môi trường cho dù là nhỏ nhất hay việc chăm sóc nuôi dưỡng bé có thể ảnh hưởng đến trẻ. Chẳng hạn, nơi ngủ không được thoải mái, ấp áp, có quá nhiều ánh sáng hoặc tiếng ồn lớn xung quanh. Đây được xem là nguyên nhân chủ yếu làm cho trẻ sơ sinh hay vặn mình, vì vậy mẹ cần ưu tiên kiểm tra những điều này trước khi xem xét đến các lý do khác.
• Do trẻ đói: Dạ dày của trẻ sơ sinh rất nhỏ, dung tích dạ dày của trẻ sơ sinh : 30 – 35ml; trẻ 3 tháng : 100ml; đến khi bé 1 tuổi : 250ml; nên mỗi lần bú, bé chỉ bú được một lượng sữa ít. Nghĩa là bé sẽ đòi bú liên tục do đó mẹ cần cho bé bú thường xuyên hơn, thông thường từ 2-3 giờ bú một lần, vì thời gian sữa mẹ ở dạ dày là 2 – 2h30, sữa công thức là 3 – 4 giờ. Tuy nhiên, nhu cầu của trẻ có thể thay đổi và trẻ đòi bú bất cứ lúc nào cần. Khi đói bé sẽ bắt đầu cựa quậy, vặn mình, uốn người…nếu vẫn chưa được đáp ứng bé sẽ rên rỉ, khóc. Khi thấy bé hay vặn mình, mẹ nên lưu ý điều này khi chăm bé mẹ nhé!
• Do trẻ phản ứng khi rặn đại tiện hay tiểu tiện: Khi trẻ sơ sinh bị sôi bụng, đi tiểu hay đại tiện, có khả năng trẻ sơ sinh hay vặn mình, gồng mình, đỏ mặt, như bé đang muốn làm hết sức để tống cái gì đó ra, do ở trẻ sơ sinh, phản xạ rặn để điều chỉnh cơ vòng hậu môn và cơ vòng bàng quang chưa phát triển hoàn thiện.
• Các tác nhân khác:

– Tã bị ướt: Số lượng đi ngoài của bé, đặc biệt là bé dưới 1 tuổi sẽ rất nhiều, từ 16 – 20 lần/ngày. Với các bé trên 1 tuổi, bé sẽ đi ngoài hơn 12 lần/ngày. Chính tình trạng tè dầm hay đại tiện làm ẩm ướt tã khiến bé khó chịu nên trẻ hay vặn mình…

– Mẹ quấn khăn bé bị chật. Khi ngủ, con có thể có những vận động tay chân vô thức, việc mẹ quấn khăn quá chật, sẽ làm con dễ phản ứng như gồng mình, vặn mình trong giấc ngủ.

>>Xem thêm: Trẻ sơ sinh bị đi ngoài mẹ nên ăn gì để con nhanh khỏi?

Có nhiều nguyên nhân gây vặn mình ở trẻ (Nguồn: Sưu Tầm)

Biểu hiện bệnh lý khi trẻ sơ sinh hay vặn mình

Thường các biểu hiện kéo dài có thể đi kèm các dấu hiệu khác làm ảnh hưởng giấc ngủ, vấn đề ăn uống hay gây ra biểu hiện các thương tổn trên da, tóc,…ảnh hưởng tốc độ tăng trưởng về thể chất của bé.

• Tình trạng hạ Canxi máu: luôn có các triệu chứng báo động, các biểu hiện tăng kích thích thần kinh cơ: trẻ dễ bị kích thích, ngủ không yên giấc, hay giật mình, trẻ hay vặn mình, gồng mình khi ngủ. Ngoài ra, có thêm các biểu hiện khác như: đổ mồ hôi trộm, rụng tóc, hay nôn ói, hay nấc, hay quấy khóc và chậm lên cân… muộn hơn có thể xuất hiện các dấu hiệu còi xương ở trẻ.
• Một số bệnh lý khác như: da bé bị thương tổn như bị ngứa, nóng rát làm bé khó ngủ yên giấc hay do côn trùng chui vào tai bé, gây phản ứng vặn mình, gồng mình.

Mách mẹ một số mẹo để trẻ sơ sinh hết vặn mình

Phần lớn các biểu hiện vặn mình, gồng mình ở trẻ sẽ tự hết, tuy nhiên nếu hay tái đi tái lại và xu hướng ngày càng tăng lên, mẹ cũng nên kiểm tra:

• Các yếu tố liên quan đến môi trường ngủ của bé: nhiệt độ phòng, thời tiết, quần áo, tình trạng tã,…
• Vệ sinh quần áo, chăn cũi, ga giường thường xuyên để da bé không bị kích ứng, ngứa ngáy, khó chịu. Điều này còn giúp hạn chế tình trạng trẻ sơ sinh bị nổi mẩn đỏ ở mặt, rôm sảy ở trẻ sơ sinh.
• Massage, ôm ấp, vỗ về hoặc mẹ cũng có thể hát ru hoặc trò chuyện cùng bé để giảm bớt cảm giác bất an, lo lắng của con, mẹ nhé.
• Đưa bé đi tắm nắng 15 – 20 phút mỗi ngày: Việc này giúp bổ sung canxi và vitamin D cho bé, giúp bé dễ dàng tổng hợp lượng canxi còn thiếu, đặc biệt quan trọng với các bé sinh non, sinh thiếu tháng.
• Quan tâm cảm xúc của bé: Tuy hiện tượng vặn mình, gồng mình là những biểu hiện bình thường ở bé sơ sinh, nhưng nó cũng đồng thời thể hiện “cảm xúc của bé” lúc này rằng bé đang khó chịu do tã ướt, do bé đang đói,… Vì vậy, mẹ cần để tâm đến bé nhiều hơn, mẹ nhé.
• Kiểm tra các vị trí trên da bé: Mẹ nên kiểm tra các vị trí vùng nếp gấp, da bé có bị sưng đỏ, viêm loét hoặc các lỗ tự nhiên (hậu môn, vùng kín) có gì bất thường hay không.
• Chú ý đến thời gian các cơn vặn mình, gồng mình của bé: bao gồm xu hướng tăng dần hay giảm dần, cường độ như thế nào,…
• Cho bé bú mẹ hoàn toàn: Nhiều mẹ mong muốn mau chóng lấy lại vóc dáng sau sinh nên ngay lập tức vào chế độ ăn uống kiêng khem. Nhưng điều này không thực sự tốt với các bé bú sữa mẹ vì hàm lượng canxi trong sữa bị giảm đi. Để hạn chế tình trạng này, mẹ có thể sử dụng những thực phẩm giàu canxi như: thịt, cá, trứng, sữa,…
• Kê đầu cao cho bé khi bú và sau khi bú để hạn chế tình trạng trào ngược dạ dày thực quản.
• Tránh tự ý áp dụng các mẹo dân gian có thể gây ảnh hưởng sức khỏe của trẻ khi chữa vặn mình. Lập tức đưa bé đến bác sĩ nếu tình trạng của bé không cải thiện, không phát triển và hay quấy khóc.
• Nếu vẫn chưa yên tâm, nên cho bé đi khám bác sĩ nhi khoa để kiểm tra thêm cho bé, sau khi bác sĩ tìm nguyên nhân sẽ có cách khắc phục hay điều chỉnh giúp mẹ nhé.

Theo bác sĩ Nguyễn Phước Mỹ Linh, khi trẻ vặn mình, mẹ nên:

1. Đừng để bé bú quá no, bạn có thể cho bé bú lượng ít lại nhưng bú nhiều lần

2. Sau bú cho bé ợ sữa tốt

3. Luôn luôn cho bé nằm đầu cao, hãy kề vai và đầu lên khoảng 30 độ.

Các biện pháp trên đa số sẽ giúp bé bớt ọc, giảm đờm mà không cần dùng thuốc. Bạn nên cho trẻ cực phơi nắng sớm hoặc cho bé uống vitamin D3 ( Aquadetrim 1-2 giọt/ngày) giúp tăng cường hấp thu Vitamin D làm xương cứng cáp, cũng giảm tình trạng vặn mình, ngủ không ngon.

Một số câu hỏi thường gặp khi trẻ sơ sinh hay vặn mình và rặn

Trẻ sơ sinh vặn mình có nguy hiểm hay không?

Vặn mình, gồng mình, đỏ mặt là hiện tượng sinh lý thường gặp ở trẻ sơ sinh. Biểu hiện thường kéo dài trong vài phút là tự hết. Khi trẻ vặn mình, đỏ mặt nhưng vẫn bú tốt, không nôn ói, không khóc, khó chịu, lên cân tốt thì ba mẹ không cần quá lo lắng.

Khi trẻ sơ sinh ngủ hay vặn mình kèm theo các biểu hiện như: ra mồ hôi trộm, rụng tóc vành khăn, quấy khóc… có thể là biểu hiện của việc thiếu canxi cho trẻ sơ sinh, thường gặp ở những bé sinh non, dinh dưỡng kém. Nói tóm lại, nếu trẻ vẫn khỏe, lên cân tốt thì triệu chứng vặn mình là bình thường.

Trường hợp trẻ sơ sinh hay gồng mình đỏ mặt có kèm theo các triệu chứng như ăn kém, ngủ không được, bỏ bú, sụt cân, tiêu chảy,… thì cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để thăm khám chính xác.

>> Tham khảo thêm: Trẻ sơ sinh bị rụng tóc vành khăn có đáng lo không?

Trường hợp trẻ sơ sinh vặn mình, gồng mình sau vài phút sẽ tự hết (Nguồn: Sưu tầm)

Tẩy “lông đẹn” có giúp trẻ sơ sinh nhanh hết hiện tượng vặn mình

Thời gian gần đây, nhiều người truyền tay nhau về việc phương pháp điều trị trẻ sơ sinh vặn mình bằng cách tẩy “lông đẹn”, nhờ đó trẻ ngủ ngon và không quấy khóc. Sử dụng lòng trắng trứng gà trộn với nước cốt chanh để tẩy lông. Rất nhiều bà mẹ đã hào hứng áp dụng cách này cho con nhưng cách này có thật sự đúng hay không?

Theo chia sẻ của GS.TS Phạm Nhật An – Giảng viên Bộ môn Nhi trường Đại học Y Hà Nội, nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: Tẩy lông đẹn cho trẻ là cách truyền miệng dân gian, không có cơ sở thực tiễn về mặt khoa học. Lông đẹn là lớp lông bảo vệ làn da non nớt của trẻ trong những năm tháng đầu đời. Khi trẻ lớn lên theo thời gian, lớp lông này sẽ tự động rụng dần. Vậy nên mẹ không nhất thiết phải tẩy lông đẹn cho trẻ sơ sinh.

Với phương pháp sử dụng lòng trắng trứng gà trộn nước cốt chanh để tẩy lông đẹn, làn da của bé sẽ phải chịu những tác động nguy hiểm. Trẻ sơ sinh có làn da còn non nớt, nước cốt chanh có nhiều axit dễ gây mẩn trên da. Bên cạnh đó, hỗn hợp này không hợp vệ sinh, khi thoa lên da bé, chúng có thể làm nhiễm khuẩn, đặc biệt, trứng gà sống còn mang mầm bệnh cúm gia cầm.

Các chuyên gia y tế cũng nhấn mạnh rằng: Hiện tượng vặn mình, gồng mình đến đỏ mặt ở trẻ sơ sinh là hết sức bình thường. Giống như người lớn, khi mệt mỏi thì cần vươn vai thì trẻ nhỏ cũng vậy, chúng sẽ vận động bằng việc vặn mình, rướn mình. Ba mẹ đừng vội thấy trẻ hay vặn mình, nghĩ rằng đó là bệnh rồi làm dụng phương pháp điều trị không khoa học.